PAID A BOD OFN…

Hei! Non Parry dwi. Dwi’n 45, yn briod gyda 3 o blant ac un llys fab ac un llys ferch. Dwi’n aelod o grŵp pop Cymraeg Eden. Dwi hefyd yn ysgrifennu sgriptiau, felly fel rhywun sydd wedi arfer sgwennu ‘straeon’ os liciwch chi, dwi wedi hen arfer disgrifio cymeriadau a theimladau, meddwl am blot, helpu’r gynulleidfa ddod i ‘nabod prif gymeriadau ayyb. Ond mae sgwennu hwn yn wahanol achos fi yw’r prif gymeriad a’r stori yw’n iechyd meddwl i. Anodd gwybod lle i pitchio ‘dwi’n byw gyda cyfnodau o iselder, panic attacks ac anxiety’ Ond TADAAA! Fi’n ‘colli’r plot’ yw’r plot. Awkward.

I’r rhai ohonoch chi sydd ddim yn gyfarwydd gydag Eden googlwch os chi isio… fi di’r un yn y canol sy’n dawnsio a gwenu a chanu caneuon super fun am ‘Parti’s’ a Pethe Bach sy’n neud i fi deimlo’n hapus – a dwi’n feddwl o, mae pethe bach yn neud fi’n hapus. Dwi’n berson rili hapus. A dwi’n CARU canu a dawnsio gyda’r band, mae’n ridiculous o AWESOME! #blessed. ‘Paid a Bod Ofn’ ydy kind of theme tune ni… Ond rŵan dwi am bummio chi gyd allan a datgelu dwi actually ofn LOADS o bethe!

PETHE DWI OFN

Ateb y ffôn, gwylie, teithio in general, partis plant, rhoi rhai pethe yn y bin/taflu pethe, noson rhieni, system trollies Aldi, audience participation, hotels, nos, bara….tip of the iceberg….(dwi ddim actually yn scared o rheina, sy’n foolish achos you know.. Near… Far and all that)

So dwi wedi bod yn bangio mlaen yn canu ‘paid a bod ofn dweud be sy’n dy feddwl’ ers 1996 ac rŵan dwi’n meddwl bod hi’n amser am ychydig o practice what you preach. A ma’ fy meddwl i yn ‘brysur’ iawn, let’s say!

ISELDER

Dwi ddim yn meddwl bod hi’n gyd-ddigwyddiad fod fy nghyfnod cyntaf gydag iselder wedi dod ryw ddwy flynedd ar ôl cael fy mhlentyn cyntaf. Dwi ddim yn meddwl mai post-natal depression oedd e ond mae cael babi yn newid byd. Mae’n gallu bod yn isolating iawn ac mae’r list o bethe ti’n mynd i potentially neud yn ‘wrong’ os wyt ti isio bod yn fam dda yn ddiddiwedd!

Doeddwn i ddim yn drist, o’n i’n wag. Doedd gen i ddim gobaith yndda’i. Roedd lliwiau yn wahanol, sŵn popeth yn wahanol. Roedd wal invisible rhwng fi a pawb a phopeth arall a doedd gen i ddim gobaith dringo dros y wal a bod yn y lle gyda lliw. Roedd y teimlad yma fel ton oedd â’r gallu i paralysio fi yn y fan a’r lle. Methu symud, methu siarad. Roedd rhywbeth wedi cyrraedd a chymryd popeth oddi wrtha’i. Ers hynna dwi wedi cael sawl cyfnod o iselder a does dim rheswm pam. Dwi’n siwr mod i wedi darllen yn rhywle bod iselder fel ‘mugger’. Byswn i’n fine, bywyd yn grêt, ac o nunlle y thing yma yn cydio yndda’i. Un funud mae gen i handbag yn llawn o bethe lyfli, lliwgar, sbesial ac wedyn mae rhywbeth yn dod o nunlle a’m gwthio i i’r llawr a gwagu’r handbag. Yn fy ngadael i’n wag ac yn petrified. Ond erbyn hyn dwi wedi dysgu, mae gen i bethe i helpu – os mae’r iselder yn dod mae gen i first aid kit yn fy ‘handbag’. A pob tro dwi’n gwella yn gynt. In fact, mae gen i ffyrdd o nockio bloc off yr iselder cyn iddo myggio fi os dwi’n gweld o’n lurkio yn y tywyllwch.

Y LLAIS

Daeth ‘y llais’ yn amlwg i fi ryw ddeg mlynedd nôl. Erbyn hyn dwi wedi sylweddoli ei fod o wedi bod yna ers o’n in blentyn ond o gwmpas 2008 nath volume y llais rili rampio fyny. Dwi’n meddwl bod gan pob un ohonyn ni lais yn ein pennau sy’n deud pethe fel.. “nes di droi’r hob off?” neu “pam nes di ddeud hynna?” neu “ti’n rhy hen i wisgo bikini”.

Ond mae’n llais i yn something else! Real chatterbox. Mae hi wrthi drwy’r dydd, mae hi’n deud pethe delightful fel “ti’n pathetic, ti’n stupid, ti’n useless, ti’n ridiculous, ti’n niwsans, ti’n wahanol… and not in a fun quirky way Non”, ac mae hi’n neidio o gwmpas yn fy mhen i tra’n deud y pethe ‘ma, gyda loudspeaker, ac yn sefyll ar ben gadair.

Mae’r llais yma fel yr Evil Stepmother a fi ‘di Cinderella. Mae hi’n deud pethe fel “ti’m yn cael mynd allan achos ti heb orffen neud y stwff i gyd, y stwff mae pobol normal yn ffeindio yn rili hawdd. Ti’n gwbod pam ti heb neud y stwff? Achos ti methu… ti’n crap. Ti’n gwybod yn iawn nei di BYTH neud y stwff ti fod neud achos as I said, ti’n crap. Ac anyway, sdim point i ti fynd allan achos sneb isio gweld ti…ti’n weird a sneb yn licio weirdos. So arosa fan hyn a cau dy geg achos ti ddim isio i pawb wybod pa mor weird ac useless wyt ti. Paid a siarad hefo neb”

Ac yn y nos mae’r llais dal yn effro “Yyyyyyy…..HELO!!!!! Be ti’n neud yn cysgu? Mae gen ti bethe i feddwl am…a dy nhw ddim yn neis”.

Long story short, ar ôl ychydig es i i gael CBT. Peth gore nes i. Yn ystod un o’r sesiynau nath y therapydd ofyn i fi gael ‘sgwrs’ gyda’r llais. Crazy dwi’n gwybod achos clearly fi ydi’r ddau lais ond dyna ni, I went with it. Nath hi hyd yn oed gosod dwy gadair allan, un i fi ac un i’r llais a gofyn i mi symud o un i’r llall tra’n sgwrsio. Fel dwi di ddeud , dwi ddim yn ffan o audience participation ond it was worth a try I guess. A bysa fo drosodd mewn 5mins MAX. Hanner awr yn ddiweddarach roedd y llais a finne dal i sgwrsio! Be nes i ddysgu oedd bod y llais yn meddwl bod hi’n helpu (shit mate mind) yn trio pwsio fi i neud yn well (again… shit job!) Ac erbyn hyn mae’r llais a finne wedi dysgu byw gyda’n gilydd. Da ni ddim yn ffrindie ond da ni’n deall ein gilydd. Mae hi chydig llai cutting rŵan, ac os ydi hi’n deud rywbeth dwi ddim yn licio dwi just yn deud “ok then, diolch am yr input, gweld ti wedyn” ac eyerollio tu ôl i’w chefn hi bechod.

So dyna ran o’r stori…

Nai adael yr anxiety attacks a’r OCD i’r bennod nesa! Laughathon egh?! Ond dyna’r thing, dwi ddim yn berson trist, dwi’n berson hapus, dwi’n rili positif, laff os unrhywbeth! Dwi’n ridiculously lwcus. Ond yn ddiweddar dwi wedi teimlo bod angen imi fod yn fwy agored am yr ochr ohonai sydd ddim mor ‘sunny’ os liciwch chi, yr ochr sy’n strugglo weithie. Ac ers imi ddechre gneud hynny mae pethe wedi gwella. Esbonio yn union sut dwi’n teimlo pan dwi’n sâl yn hytrach na chuddio. A dim ond pethe da sydd wedi dod o neud hynny. Dyna sut dwi’n gwella. Mae’n gneud imi deimlo’n gryfach. Mae’r cyflwr anweledig yma bron iawn yn amhosib i unrhyw un sydd ddim yn dioeddef ei ddeall felly mae’n rhaid i ni helpu bobl i’n helpu ni drwy siarad yn agored heb gywilydd. Dwi’n credu bob tro ‘da ni’n siarad, pob tro ni’n gadel pobol i fewn i’n pennau a’n meddyliau, da ni’n lleihau pŵer y cyflwr. Siaradwch hefo rhywun.

#peidiwchabodofn

Non Parry