Gwaith
Ar hyn o bryd mae 1 o bob 6 gweithiwr yn delio â phroblem iechyd meddwl megis gorbryder, iselder neu straen.
Myth yw meddwl na all pobl â phroblemau iechyd meddwl weithio. Mae’n hanfodol deall eu bod yn gallu gweithio a’u bod yn gwneud hynny, a gyda’r wybodaeth a’r sgiliau cywir, gallwch gefnogi eich gweithwyr i aros yn iach.
Mae angen i bob un ohonom ofalu am ein hiechyd meddwl, yn yr un ffordd â’n hiechyd corfforol. Ac o ystyried faint o amser rydym yn ei dreulio yn y gwaith, nid yw’n syndod y gall effeithio ar ein hiechyd meddwl. Mae’r graddau y mae sefydliad yn cydnabod hyn ac yn cymryd camau cadarnhaol i gefnogi iechyd meddwl gweithwyr yn gwneud gwahaniaeth mawr.
Achosion problemau iechyd meddwl yn y gweithle
- oriau hir heb egwyl
- disgwyliadau neu derfynau amser afrealistig
- amgylcheddau gwaith â gormod o bwysau
- llwythi gwaith anymarferol neu ddiffyg rheolaeth dros waith
- amgylchedd gwaith ffisegol gwael
- rolau risg uchel
- gweithio’n unigol
- ynysu daearyddol
- cydberthnasau rhyngbersonol anodd
- cyfathrebu mewnol gwael
- cymorth rheoli gwael
- ansicrwydd swydd neu newid a reolir yn wael
Cydbwysedd bywyd a gwaith
Yn y byrdymor efallai fod oriau hir yn ymddangos yn ymarferol, ond gall pwysau parhaus a chydbwysedd bywyd a gwaith gwael arwain at straen a chwythu plwc yn gyflym, gan ostwng lefelau cynhyrchiant, perfformiad, creadigrwydd a morâl ymhlith gweithwyr. Gellir osgoi hyn drwy annog staff i wneud y canlynol:
- gweithio oriau synhwyrol
- cymryd egwyl lawn i ginio
- gorffwys ac ymadfer ar ôl cyfnodau prysur
- osgoi gweithio ar benwythnosau – yn enwedig o gartref
- cymryd eu holl wyliau blynyddol
Addasiadau yn y gweithle
- Oriau hyblyg neu newid amser dechrau/gorffen
- Newid gweithfan
- Gweithio o gartref
- Newidiadau i egwyliau
- Darparu ystafelloedd tawel
- Polisïau dychwelyd i’r gwaith
- Llacio rheolau absenoldeb a chyfyngiadau i’r rheini sy’n absennol oherwydd anabledd
- Ailddyrannu rhai tasgau neu newid disgrifiadau swydd a dyletswyddau pobl
- Mwy o oruchwyliaeth neu gymorth gan reolwr.
- Nodi ‘man diogel’ yn y gweithle lle gall yr unigolyn gael ychydig o amser i’w hun, cysylltu â’i gyfaill neu ffynonellau eraill o gymorth a chael gafael ar hunangymorth
Cyngor i reolwyr – tra bo gweithwyr yn absennol oherwydd salwch
- Anfonwch gerdyn ‘brysiwch wella’ fel y byddech gyda chyflwr corfforol
- Byddwch yn glir y gwnaiff y sefydliad gefnogi pobl yn ystod eu habsenoldeb
- Cyfathrebwch â phobl yn rheolaidd ac mewn ffordd agored ac ystyrlon
- Gweithredwch bolisi drws agored fel y gall yr unigolyn ddod atoch gydag unrhyw bryderon
- Nodwch yn glir na ddylai pobl ruthro yn ôl i’r gwaith na gwthio eu hunain yn ormodol
- Rhowch y wybodaeth ddiweddaraf i bobl am ddatblygiadau pwysig yn y gwaith fel eu bod yn dal i deimlo mewn cysylltiad
- Cytunwch pa wybodaeth yr hoffent ei rhannu â chydweithwyr – bydd cydweithwyr agos am wybod eu hanes
Pecyn Samariaid Cymru i sicrhau tosturi yn y gweithle
Mae’r pecyn yn cynnig awgrymiadau i staff ar sut i wrando’n well a gwybod beth i wneud pan fo cydweithiwr yn cael argyfwng iechyd meddwl.
Bwriad ‘Gweithio gyda Thosturi – Pecyn Cymorth i Gymru’ yw hybu diwylliant lle mae gan bobl hyder i ofyn am help, ac i roi help i eraill pan fo angen.
Mae’r pecyn yn cynnwys ffeithiau a gwybodaeth ynghyd ag awgrymiadau a gweithredoedd y gellir eu defnyddio yn eich bywyd gwaith. Gall y pecyn cymorth hwn eich cynorthwyo wrth ichi siarad a helpu rhywun sy’n profi iechyd meddwl gwael neu drallod emosiynol, a beth y dylid ei wneud mewn argyfwng iechyd meddwl.
Salwch Meddwl: Eich hawliau yn y gweithle
Pan fyddwn ni’n dioddef â salwch meddwl, mae tasgau bywyd bob dydd yn gallu bod yn anodd, felly mae ceisio gweithio ar ben hynny’n gallu bod yn heriol. Gall salwch meddwl ymyrryd â’n gallu i weithio – i rai ohonom gall hynny olygu nad ydym yn gallu gweithio o gwbl, i eraill gall olygu bod angen addasiadau penodol yn y gweithle arnom. Bydd gan gyflogwyr gwahanol lefelau gwahanol o ddealltwriaeth am salwch meddwl, felly mae’n beth da i wybod beth yw ein hawliau.
Adnoddau gan Mind ar iechyd meddwl yn y gweithle
- Cyflwyniad i weithleoedd iach eu meddwl (pdf)
- Pwyso a mesur iechyd meddwl yn eich gweithle (pdf)
- Sut i hybu lles a mynd i’r afael â’r hyn sy’n achosi problemau iechyd meddwl sy’n gysylltiedig â gwaith (pdf)
- Sut i gefnogi staff â phroblem iechyd meddwl (pdf)
- Awgrymiadau cyflym ar les yn y gweithle (pdf)
- Canllaw i gynlluniau gweithredu ar les (pdf)
- Canllaw i gyflogeion: Sut i gefnogi eich iechyd meddwl yn y gwaith (pdf)
- Canllaw i reolwyr llinell: Sut i gefnogi iechyd meddwl aelodau o’ch tîm (pdf)