Anhwylder Deubegynol

Bipolar Disorder

Mae anhwylder affeithiol deubegwn (bipolar disorder) yn salwch a gysylltir â newidiadau eithafol mewn hwyliau, sy’n symud rhwng cyfnodau o or-hapusrwydd (mania neu hypomania) a chyfnodau o iselder.

Efallai y byddwch hefyd yn profi seicosis, all gynnwys credu pethau nad ydynt yn wir (rhithdybiaethau) a gweld neu glywed pethau nad ydynt yno mewn gwirionedd (rhithwelediadau).

Yn naturiol, mae hwyliau pawb yn amrywio, ond i unigolion sy’n byw â’r anhwylder hwn gall y newidiadau hyn effeithio’n fawr ar eich bywyd. Mae’n bosibl y byddwch yn teimlo bod eich adegau uchel ac isel yn eithafol, a bod y newid rhwng y pegynnau’n eich llethu.

Symptomau cyffredin

Cyfnodau manig

Bydd unigolyn mewn cyfnod fel hyn yn…

  • ei chael yn anodd i reoli cyffro
  • darganfod bod ganddynt fwy o egni rhywiol
  • anesmwyth ac yn gyffrous
  • hapus neu’n ewfforig
  • teimlo’n anorchfygol (invincible)
  • cael trafferth canolbwyntio gan fod eu meddyliau’n rhuthro
  • teimlo ei fod yn haws na’r arfer i gyflawni tasgau corfforol a meddyliol

Gallent fod yn…

  • fwy egnïol
  • fentrus ac yn barod i risgio’u diogelwch
  • cysgu prin dim
  • camddefnyddio sylweddau fel alcohol neu gyffuriau
  • gwario llawer o arian mewn modd amhriodol
  • yn siarad lot ac yn gyflymach

O gymharu â chyfnodau o mania, mae symptomau hypomanig yn debygol o fod yn haws i’w rheoli, a hynny gan nad ydynt yn parhau cyhyd nac mor debygol o gynnwys symptomau seicotig.

Cyfnodau o iselder

Bydd unigolion mewn cyfnod fel hyn yn teimlo:

  • tristwch a diobaith
  • wedi blino a diffyg egni
  • yn ddi-ddiddordeb mewn gweithgareddau roeddent yn arfer eu mwynhau
  • gynyddol bryderus a gofidus
  • ei bod yn anodd canolbwyntio a gwneud penderfyniadau syml neu gofio digwyddiadau
  • fod eu harferion bwyta yn newid
  • fod eu hunan-barch yn isel a’u bod yn teimlo’n euog am bethau heb reswm
  • yn unig ac wedi’u hynysu o eraill
  • eu bod yn meddwl llawer am farwolaeth a hunanladdiad

Cyfnodau cymysg

Weithiau, byddwch yn profi symptomau iselder a mania neu hypomania ar yr un pryd. Gall fod yn eithriadol o anodd ymdopi â’r cyfnodau yma a elwir yn gyfnodau cymysg neu’n gyflyrau cymysg.

Dolenni allanol

Ffynonellau: Y Ganolfan Iechyd Meddwl Genedlaethol, Gofal Cymru a Mind